Por favor, use este identificador para citar o enlazar este ítem: http://mora.repositorioinstitucional.mx/jspui/handle/1018/865
Omiyolhlo : La Macho
La Macho [Edición en náhuatl - español]
María José Garrido Asperó
María Antonia Yanes Rizo
Gilberta Mendoza Salazar
Gerardo Rodríguez Castañeda
Acceso Abierto
Atribución-NoComercial
03-01-1053
Nueva España; Cuentos mexicanos; Roles sexuales; Identidad de género; Frontón; Condición de la mujer; Juegos de pelota
"San okkualkan oualahsia, kuak ikin onixuitikatka ika kualkan, uan ompa oihkatoya ixpan tlatsakualoyan mochixtok maniktlatlapoluili tiaske timauiltititue. Machnikitstika miak tlakame ihkon; siki imauan uehuia chihchikaktike, nikesuan uanimakohyo keme malakatl chikauak uehkapan okahkopankauayan ahauil asta amo omotaya kanik kiuitiki. Amo omotaya tipitsin itich nitlakayo kox kualtsin kipia, sankuali nik sasimpanoua kitlasohtla niahauil. Amo onikmatia tlonon okitiliaya, uan kualtsin okipitlatikatka keme nochtin siuame kimati tlamokuitlauiske, uan chihchikaua keme nonyektlakame. Uan tla yehuatl tekahkayaua, yenik pilhlaso, sanyenon nonkuali onikitili nik Omiyolhlo. Amo nikpia tlonon kachi nikihtos; nik kema otlahtlako, nin amitla kihtosniki tlin nikmati, tlin nikan panoua amo tlin nechtikipachoua tlin nne nechtikipachoua yen tlalpan kampa mauiltia ompa tiopantsinko San Camilo, nikpoua san tlin onikitak amo itla okse. Temprano llegaba, cuando apenas había terminado el desayuno, y ahí estaba parada frente a la puerta, esperando a que abriera para poder practicar. No he visto muchos varones así; con unas manos tan fuertes y grandes, piernas y brazos gruesos y ágiles que hacían volar la pelota tan rápido que apenas si se veía donde pegaba. No había en ella nada que la hiciera ver agraciada, más que su enamoramiento por la pelota. No sabía yo lo que ella le veía, pero la trataba con esa delicadeza que solo tienen las mujeres, y con la fuerza de los verdaderos machos. Y si ella mintió, fue por amor, que eso es lo único que yo le vi del bello sexo a La Macho. No tengo nada más que decirle; que si cometió pecado o delito, no es algo que esté en mí atestiguar, porque en lo que a mí concierne, en la cancha del convento de San Camilo no he visto más de lo que he contado."
Instituto Mora
2024
Libro
Español
Público en general
OTRAS ESPECIALIDADES HISTÓRICAS
Versión publicada
publishedVersion - Versión publicada
Aparece en las colecciones: Libros

Cargar archivos:


Fichero Descripción Tamaño Formato  
la macho_nahuatl RI.pdfPDF2.82 MBAdobe PDFVisualizar/Abrir