Por favor, use este identificador para citar o enlazar este ítem:
http://mora.repositorioinstitucional.mx/jspui/handle/1018/867
Ra b´ehña ge bui ngu ná ñóho : La Macho La Macho [Edición en otomí - español] | |
María José Garrido Asperó María Antonia Yanes Rizo | |
Margarita León Gerardo Rodríguez Castañeda | |
Acceso Abierto | |
Atribución-NoComercial | |
03-01-1053 | |
Nueva España; Cuentos mexicanos; Roles sexuales; Identidad de género; Frontón; Condición de la mujer; Juegos de pelota | |
"Xi n'ihi mi tsoho, ham'u mi uadi bri ñuni, gi handi ge ri b'apu ha thi ra gosthi ge ri tom'i to'o da xoki pa ge da hoki ra b'efi ra zi ñ'eni. Hinsta handi ya ñ'oho ge mpefi njabu; ge ya ntsedi y'e xa däta ne ya xinthe ya mpidi rihi may'e ge xi mi ent'i yabu ra pant'axifri ge hinto mi hneki xahño habu mi tagi. Hinge gi handi ya hotho ha gatho ra zi gok'ei ra zi b'ehña, sehe ra tsamaho ri ñ'eni ra pant'axifri. Hindi pädi tebe'a mi handi'a, di handi ge xi ri su ngu ri pädi ya b'ehña su nu'u ge mädi, nehe ko ra ntsedi n'a ra ñ'oho. Dane bi mänga ya k'uamba, ngetho xi bi mädi ra ñ'eni, ge sehe'a sta handi ge tsa ma hotho ha ra bui ra zi b'ehña ge bi bui ngu n'a ra ñ'oho. Hinte ma r'a ya b'ede da za ga xia'i; ge bi ntsobui, nuga hinte di pädi'a, ngetho nuu da handi ha ra ñ'eni b'axkahai ra dängunija Mäka Camilo, hinte ma r'a ya nt'ode sta pädi. Temprano llegaba, cuando apenas había terminado el desayuno, y ahí estaba parada frente a la puerta, esperando a que abriera para poder practicar. No he visto muchos varones así; con unas manos tan fuertes y grandes, piernas y brazos gruesos y ágiles que hacían volar la pelota tan rápido que apenas si se veía donde pegaba. No había en ella nada que la hiciera ver agraciada, más que su enamoramiento por la pelota. No sabía yo lo que ella le veía, pero la trataba con esa delicadeza que solo tienen las mujeres, y con la fuerza de los verdaderos machos. Y si ella mintió, fue por amor, que eso es lo único que yo le vi del bello sexo a La Macho. No tengo nada más que decirle; que si cometió pecado o delito, no es algo que esté en mí atestiguar, porque en lo que a mí concierne, en la cancha del convento de San Camilo no he visto más de lo que he contado." | |
Instituto Mora | |
2024 | |
Libro | |
Español | |
Público en general | |
OTRAS ESPECIALIDADES HISTÓRICAS | |
Aparece en las colecciones: | Libros |
Cargar archivos:
Fichero | Descripción | Tamaño | Formato | |
---|---|---|---|---|
la macho_otomí RI.pdf | 2.86 MB | Adobe PDF | Visualizar/Abrir |